Epidemik dan Endemik adalah dua perkataan yang sering digunakan untuk merujuk kepada sejauh mana penyakit tertentu menyerang orang di kawasan atau wilayah tertentu. Perkataan-perkataan ini selalunya bersifat cair kerana ia mengambil makna seperti ketika penyakit itu berlaku dalam mempengaruhi orang.
Dalam pengertian perubatan, penyakit ini diistilahkan sebagai 'wabak' apabila ia memberi kesan kepada sejumlah besar orang dalam populasi, komuniti, atau wilayah tertentu. Manakala penularan sesuatu penyakit diketahui bersifat ‘endemik’ apabila ia dimiliki oleh sesuatu bangsa atau negara.
Wabak ialah penyakit yang terus merebak secara aktif dari orang ke orang, walaupun hanya di kawasan tertentu, tetapi menjangkiti lebih ramai orang daripada biasa. Manakala endemik selalunya disetempatkan ke kawasan tertentu dan sentiasa ada di lokasi tertentu itu.
Epidemik vs Endemik
Perbezaan antara wabak dan endemik ialah istilah wabak bukan sahaja digunakan berkaitan dengan penyakit yang cepat merebak tetapi juga untuk menyebut apa-apa yang meningkat kepada orang ramai dan berisiko kepada kesihatan manusia, manakala endemik lebih baik digunakan. untuk menunjukkan tahap penyakit yang berterusan yang terdapat dalam setiap masyarakat.
Jadual Perbandingan Antara Epidemik dan Endemik (dalam Bentuk Jadual)
| Parameter Perbandingan | Epidemik | Endemik |
|---|---|---|
| Maknanya | Sesuatu penyakit diistilahkan sebagai wabak apabila ia menular dan merebak secara meluas dalam komuniti orang pada masa tertentu. | Penyakit ini diketahui endemik di kawasan tertentu apabila ia biasanya ditemui di kalangan orang yang tinggal di kawasan itu, tanpa mengira masa tertentu. |
| Kadar jangkitan | Wabak merebak pada kadar yang lebih cepat daripada jangkaan dan menyebabkan ramai orang dijangkiti dalam tempoh yang singkat dan kadarnya terus meningkat. | Memandangkan penyakit endemik ditemui di kawasan tertentu, penyebaran biasanya pada kadar yang lebih perlahan berbanding dengan penyakit lain dan kadarnya hampir kekal. |
| Kawasan kerosakan | Memandangkan ia adalah penyakit berjangkit, ia merebak dengan cepat dan tidak terhad kepada komuniti atau kawasan tertentu dan mempunyai liputan kawasan yang luas dalam masa yang singkat. | Endemik biasanya berleluasa dalam populasi tertentu dan mereka sentiasa terdedah kepadanya, justeru kawasan jangkitan adalah pasti dan tidak begitu membimbangkan. |
| Menjadi | Wabak biasanya terhad kepada negeri atau negara tertentu, tetapi penularannya secara meluas boleh mengubahnya menjadi wabak yang menjejaskan orang di seluruh dunia yang menyebabkan wabak. | Endemik biasanya kekal terhad kepada kawasan asalnya dan mempunyai kehadiran berterusan di kawasan dan komuniti yang sama, jarang berpeluang ia bertukar menjadi wabak. |
| Contoh | Penyakit COVID-19 yang disebabkan oleh coronavirus dihadkan di Wuhan, China, dan oleh itu merupakan wabak sehingga ia merebak ke seluruh dunia, menjadikannya pandemik. | Penyakit seperti malaria adalah endemik di kawasan di Afrika, Denggi di Malaysia, Tuberkulosis, cacar air, dll,. |
Apakah itu Epidemik?
Wabak ialah apabila terdapat peningkatan dalam kes penyakit, kecederaan atau isu kesihatan lain di kawasan tertentu, dalam tempoh yang singkat. Perkataan epidemik berasal daripada perkataan Yunani, 'epi' bermaksud 'atas' dan 'demos' bermaksud 'rakyat'.
Dari segi penyakit, ia adalah penyebaran penyakit yang cepat dari orang ke orang pada kadar yang melebihi kadar jangkaan biasa dan kadangkala juga dikenali sebagai ‘wabak’ penyakit tersebut. Biasanya, penyakit berjangkit boleh bertukar menjadi wabak dan dengan itu mempunyai kadar yang lebih cepat menjangkiti orang. Penyakit wabak boleh berjangkit melalui udara, serangga, melalui sentuhan, malah melalui najis.
Wabak biasanya bermula dalam komuniti dan kawasan, dan dalam kes yang lebih teruk mungkin merebak ke seluruh negara, tetapi jika ia merebak ke lebih banyak kawasan, iaitu di peringkat global, maka ia dipanggil sebagai 'pandemik'. Biasanya, penyakit jarang diklasifikasikan sebagai wabak kerana terdapat syarat asas tertentu yang perlu dipenuhi untuk penyakit bertukar menjadi wabak.
Sesuatu penyakit boleh bertukar menjadi wabak jika agen yang menjangkiti telah meningkatkan virulensi atau walaupun badan perumah tidak mempunyai jumlah imuniti yang diperlukan untuk menghentikannya daripada menjejaskan badan. Wabak biasanya bukan sahaja penyakit berjangkit, tetapi juga boleh menjadi sebarang risiko kesihatan seperti obesiti yang telah meningkat pada kadar yang stabil di kalangan sekumpulan orang.
Wabak boleh bermula dengan jangkitan daripada makanan yang dijangkiti, air yang tercemar, dan haiwan tertentu seperti tikus dan nyamuk, yang bertindak sebagai vektor. Penyakit tertentu bertukar menjadi wabak dalam musim tertentu ceratin, seperti Influenza atau selesema biasa yang biasanya berlaku pada musim sejuk.
Apakah itu Endemik?
Makna literal perkataan 'endemik' adalah terhad atau khas kepada lokaliti tertentu atau kepunyaan komuniti orang tertentu. Penyakit ini diketahui endemik apabila kehadirannya didapati malar di kawasan tertentu.
Perkataan endemik berasal daripada perkataan Greek, ‘en’ yang bermaksud ‘di dalam’ dan ‘demos’ yang bermaksud ‘rakyat’. Apabila penyakit tertentu itu kekal terhad kepada wilayah itu, ia adalah endemik kepada wilayah itu, tetapi jika kes meningkat pada tahap yang tidak dijangka, ia mungkin menjadi wabak.
Contohnya, Chickenpox adalah endemik di United Kingdom kerana bilangan tetap orang dijangkiti olehnya, setiap tahun, manakala malaria tidak endemik di UK. Kadar orang yang dijangkiti biasanya tetap apabila ia adalah penyakit endemik.
Apabila penyakit endemik menjangkiti orang, ia menjangkiti orang dan kemudian terus berjangkit daripada orang yang dijangkiti, tetapi bilangan orang yang dijangkiti tidak meningkat secara eksponen. Ini kerana kehadiran penyakit tertentu itu adalah berterusan di kalangan masyarakat itu dan sebahagian daripada mereka telah membentuk imuniti terhadapnya.
Oleh itu, endemik kekal dalam kawasan tertentu dan menjangkiti kawasan tertentu itu, dan tidak pupus, tetapi mempunyai kehadiran berterusan dalam komuniti itu.
Perbezaan Utama Antara Epidemik dan Endemik
Kesimpulan
Epidemik dan Endemik adalah kedua-dua istilah yang banyak digunakan untuk menentukan tahap penyakit tertentu dan kesannya terhadap orang ramai. Epidemi menjejaskan sebilangan besar orang dan boleh menjadi jangkitan berjangkit atau risiko kesihatan utama yang lain.
Manakala endemik ialah penyakit yang khas atau terhad kepada sesuatu kawasan dan tidak merebak dengan kadar yang lebih cepat. Wabak mungkin berbentuk wabak dengan menjangkiti orang di seluruh dunia dan oleh itu juga dikenali sebagai 'wabak', manakala endemik kekal malar di sesuatu kawasan.
