Cukai adalah perkara wajib dalam setiap masyarakat. Kerajaan berjalan dengan cukai. Perkhidmatan awam dipermudahkan oleh cukai. Terdapat sistem pembayaran cukai yang berbeza yang digunakan oleh pihak berkuasa untuk mengutip cukai. Ekuiti mendatar dan ekuiti menegak adalah sistem sedemikian. Sistem ini diikuti untuk memastikan proses adil dan mengekalkan kesaksamaan.
Ekuiti Mendatar vs Ekuiti Menegak
Perbezaan antara ekuiti mendatar dan ekuiti menegak ialah kedua-duanya adalah berdasarkan prinsip yang berbeza. Konsep kesamaan diikuti oleh ekuiti mendatar. Tetapi dalam ekuiti menegak, keupayaan setiap pembayar cukai diambil kira untuk memilih kumpulan pendapatan mereka dan memuktamadkan cukai mereka.
Terdapat pelbagai kelebihan kepada ekuiti mendatar. Konsep kesaksamaan dipelihara dengan baik. Ia menghalang sebarang bentuk diskriminasi. Tetapi kelemahan dalam sistem cukai adalah satu cabaran untuk mengikuti sepenuhnya corak ekuiti mendatar. Dua prinsip digunakan untuk mengukur ekuiti mendatar; pendapatan tahunan dan pendapatan seumur hidup.
Orang kaya yang mampu membayar lebih adalah asas ekuiti menegak. Orang yang mempunyai lebih banyak aset dan pendapatan menikmati lebih banyak faedah daripada mereka yang berpendapatan rendah. Oleh itu, adalah wajar untuk meningkatkan cukai mereka. Tetapi mereka yang berpendapatan tinggi mempunyai akses kepada penyedia cukai untuk membantu mereka melindungi pendapatan mereka daripada cukai. Kaedah percukaian progresif, regresif dan berkadar digunakan dalam ekuiti menegak.
Jadual Perbandingan Antara Ekuiti Mendatar dan Ekuiti Menegak
| Parameter Perbandingan | Ekuiti Mendatar | Ekuiti Menegak |
| Definisi | Orang dalam keadaan yang sama mesti membayar cukai yang sama. | Cukai meningkat dengan peningkatan pendapatan. |
| Prinsip | Kesaksamaan | Keupayaan untuk membayar |
| Pengagihan semula | Tidak sama rata, kerana orang kaya mempunyai lebih banyak faedah | sama |
| Contoh | Cukai undian | Cukai pendapatan |
| Pengukuran cukai | Cukai diukur mengikut pendapatan dan aset. | Cukai ditentukan mengikut tempat dalam kurungan pendapatan. |
Apakah itu Ekuiti Mendatar?
Ekuiti mendatar mencadangkan bahawa orang yang mempunyai tahap pendapatan yang sama mesti membayar jumlah cukai yang sama. Ia berdasarkan kesaksamaan. Ini adalah konsep sosio-politik dan bukannya konsep kewangan. Orang dalam situasi yang sama dilayan dengan cara yang sama. Ia memastikan tiada berat sebelah berdasarkan kasta, bangsa, jantina atau pekerjaan.
Sebagai contoh, jika 3 orang mempunyai 10000 dolar sebagai pendapatan, mereka membayar jumlah yang sama seperti cukai, katakan 2000 dolar. Tiada diskriminasi terhadap pembayar cukai. Beban cukai diagihkan secara adil dalam sistem ini. Cukai diukur secara lazimnya mengikut pendapatan tahunan. Walau bagaimanapun, ahli teori percaya bahawa pendapatan seumur hidup mesti dianggap sebagai kayu pengukur.
Terdapat kes di mana ekuiti mendatar tidak sepadan dengan keadaan. Pertimbangkan contoh beban cukai tembakau. Seseorang yang tidak menggunakannya tidak perlu membayar cukai. Ini adalah pelanggaran dari segi ekuiti mendatar. Tetapi niat itu tidak bermasalah.
Sistem ini adalah saksama kerana ia berteraskan prinsip nilai sama rata. Keadilan distributif diterapkan dalam sistem ini, dan ini menjadikannya tidak berat sebelah. Ia juga digunakan dalam penjagaan kesihatan. Sumber kesihatan diagihkan mengikut keperluan dan bukan berdasarkan keistimewaan. Kelemahan sistem ini termasuk kurangnya galakan ke arah penjimatan kerana tiada pengecualian cukai.
Apakah Ekuiti Menegak?
Sistem ini adalah berdasarkan sistem kebolehan membayar. Jumlah cukai meningkat dengan peningkatan pendapatan. Mereka yang boleh membayar lebih harus menyumbang dalam jumlah yang besar daripada mereka yang tidak mempunyai pendapatan sedemikian. Ini memastikan pengagihan cukai yang adil di kalangan rakyat.
Ekuiti menegak melibatkan cukai progresif. Oleh itu, orang kaya membayar cukai lebih daripada orang miskin. Sistem ini adalah berkadar dengan jumlah kekayaan yang dicipta oleh seseorang individu. Tiga jenis ekuiti terdapat dalam ekuiti menegak: cukai berkadar, cukai progresif dan cukai regresif.
Dalam percukaian progresif, kadar cukai ditentukan dengan mempertimbangkan di mana kurungan pendapatan seseorang berada. Sebagai contoh, seseorang yang termasuk dalam kumpulan pendapatan $0 – $50000 harus membayar cukai 10%. Manakala seseorang dalam kurungan seterusnya $50001 – $100000 mesti membayar 20%. Apabila pendapatan meningkat, terdapat kenaikan cukai.
Ekuiti menegak lebih mudah digunakan kerana dalam kebanyakan ekonomi, terdapat faedah cukai seperti potongan. Penyokong sistem ini mendakwa bahawa orang kaya memerlukan lebih banyak perkhidmatan kerajaan dan oleh itu mereka harus membayar lebih banyak cukai. Selain itu, adalah lebih mudah untuk mewujudkan sistem percukaian ini dalam percukaian berasaskan pendapatan.
Perbezaan Utama Antara Ekuiti Mendatar dan Ekuiti Menegak
Kesimpulan
Terdapat pelbagai hujah berdasarkan ekuiti mendatar dan ekuiti menegak. Prinsip faedah dalam ekuiti menegak dan rasa kesamaan dalam ekuiti mendatar kedua-duanya bermanfaat. Sukar untuk mencapai sistem cukai ini kerana terdapat pelbagai kelemahan dalam kedua-dua sistem. Jadi gabungan kedua-duanya boleh digunakan dalam ekonomi.
Mereka yang mempunyai kapasiti pendapatan yang lebih tinggi boleh memberikan lebih banyak perkhidmatan kepada perkhidmatan awam, dan cukai ini diagihkan semula melalui faedah keselamatan sosial. Orang berpendapat bahawa ini menjadikan mereka yang berpotensi tinggi menyembunyikan pendapatan mereka atau meninggalkan negara. Sebahagiannya, sistem percukaian ketat yang mengikut ekuiti menegak bukanlah kebahagiaan bagi orang kaya. Mereka tidak digalakkan untuk menambah kekayaan mereka.
