Apabila tamadun, sains, dan seluruh dunia berkembang, perkara baru telah dibangunkan, banyak ciptaan dibuat atau perkara baru ditemui. Sesetengah perkara sangat rapat antara satu sama lain sehingga mudah dikenal pasti, manakala beberapa perkara memerlukan kod untuk mengenal pasti yang sangat mudah. Kod ini dikenali sebagai pengecam, yang membezakan satu objek, subjek atau bahan daripada yang lain dan menjadikannya unik.
Banyak industri, termasuk kimia, agensi kerajaan, perniagaan, percukaian, sains komputer dan pengeluaran buku, menggunakan pengecam. Gordon Foster menghasilkan pengenalan buku berdasarkan kod Penomboran Buku Standard (SBN) pada tahun 1966. ISBN yang berbeza diberikan kepada jenis buku yang berbeza, seperti kulit kertas dan versi kulit keras.
ISBN 10 lwn ISBN 13
Perbezaan utama antara ISBN 10 dan ISBN 13 ialah ISBN 10 mempunyai 10 digit manakala ISBN 13 mempunyai 13 digit. Bentuk penuh ISBN ialah Nombor Buku Standard Antarabangsa. Satu ialah versi pertama sistem manakala satu lagi ialah versi sistem terkini.
Pertubuhan Standardisasi Antarabangsa (ISO) menemui sistem ini pada tahun 1970. Ia mempunyai 10 digit di mana digit terakhir mengesahkan 9 nombor pertama dan ia dipanggil digit semak. Digit semak mestilah dalam julat 0 hingga 10 dan ia dikira dengan cara di mana setiap digit akan didarab dengan tempatnya dan hasil tambah semua modulo 11 produk ialah 0.
ISBN 13 dibangunkan untuk buku terbitan. Ia mempunyai 13 digit di mana digit terakhir adalah sama dengan sistem ISBN 10. ISBN 13 ialah versi semasa untuk mengenal pasti penerbitan dan diterima pakai kerana kekurangan pengecam unik. Ia telah digunakan sejak 1 Jan 2007 dan 979 digunakan sebagai awalan.
Jadual Perbandingan Antara ISBN 10 dan ISBN 13
| Parameter Perbandingan | ISBN 10 | ISBN 13 |
| Definisi | Ia merupakan versi pertama sistem untuk mengenal pasti produk oleh penerbit, penjual, dll yang panjangnya 10 digit | Versi terbarunya digunakan sebagai pengecam yang panjangnya 13 digit untuk buku atau penerbitan. |
| Sistem | Ini adalah sistem Lama | Ini adalah sistem baru |
| Nombor permulaan | Tiada awalan digunakan | Ia bermula dengan 978/979 |
| asal usul | Pertama kali muncul pada tahun 1970 | Ia telah digunakan sejak 1 Januari 2007 |
| Bahagian | Ia mempunyai 4 bahagian dalam pengecam panjang 10 digit | Ia mempunyai 5 bahagian dalam pengecam panjang 13 digit |
Apakah ISBN 10?
ISBN pada asasnya ialah pengecam yang digunakan oleh penjual, penerbit dan entiti lain yang berkaitan untuk membuat pesanan, penyenaraian, rekod jualan, dll. ISBN mengenal pasti penerbit, tajuk buku, edisi. Pengecam ISBN 10 boleh dipecahkan kepada 4 bahagian iaitu pengecam kumpulan, pengecam penerbit, pengecam tajuk dan digit semak.
Pengecam Kumpulan: Ia mengenal pasti kawasan atau negara dan panjangnya mungkin 5 digit paling banyak dan minimum 1 digit.
Pengecam Penerbit: Ia mengenal pasti penerbit buku itu dan panjangnya paling banyak 7 digit
Pengecam Tajuk: Ia mengenal pasti tajuk atau edisi buku dan panjangnya paling banyak 6 digit.
Digit Semak: Ia mengesahkan 9 nombor pertama.
Contoh: ISBN 0-545-01022-5, di sini digit pertama 0 mengenal pasti wilayah, 545 mengenal pasti penerbit, 01022 mengenal pasti edisi/tajuk produk buku dan 5 ialah digit semak.
Digit semakan ISBN 10 mestilah dalam julat 0 hingga 10 dan mestilah jumlah 9 digit pertama yang didarab dengan sebarang nombor dalam urutan antara 10, jadi modulo 11 daripada jumlah produk sentiasa 0 yang digunakan untuk ketulenan juga.
Apakah ISBN 13?
ISBN 13 juga digunakan untuk mengenal pasti produk berkaitan buku dan wujud kerana kekurangan nombor unik, jadi untuk meningkatkan julat ISO memutuskan untuk membawa versi baharu ISBN.
Pengecam ISBN 13 boleh dipecahkan kepada 5 bahagian iaitu: elemen awalan, elemen kumpulan pendaftaran, elemen pendaftar, elemen penerbitan dan digit semak di mana kecuali elemen awalan dan digit semak, versi ISBN-13 yang selebihnya ialah sama dengan ISBN 10.
Unsur awalan: Elemen awalan adalah tiga digit panjang yang membentuk kod produk universal yang dikenali sebagai EAN. Pada masa ini, kedua-dua 979/978 digunakan sebagai Elemen Awalan.
Elemen kumpulan pendaftaran: Ia mengenal pasti wilayah geografi, atau kawasan bahasa, atau Negara. Panjangnya boleh maksimum 5 digit dan panjang minimum 1 digit.
Elemen pendaftar: Ia mengenal pasti Penerbit atau individu atau jejak yang menerbitkan buku atau produk berkaitan seperti jurnal atau kertas, dsb. Panjangnya mungkin paling banyak 7 digit dan panjang minimum 1 digit.
Elemen penerbitan: Ia mengenal pasti edisi dan format tajuk tertentu. Panjangnya boleh jadi 7 paling banyak 7 digit dan panjang minimum 1 digit.
Periksa digit: Ia ialah digit terakhir dalam pengecam ISBN 13 yang secara matematik mengesahkan nombor yang lain. Ia dikira menggunakan sistem Modulus 10.
Perbezaan Utama Antara ISBN 10 dan ISBN 13
Kesimpulan
Jadi seperti yang dapat kita lihat kedua-dua ISBN 10 dan ISBN 13 digunakan sebagai pengecam untuk mengenal pasti buku atau jurnal atau kertas persidangan atau produk berkaitan buku tertentu juga seperti buku audio namun terdapat sedikit perbezaan dalam pengecam yang digunakan oleh ISBN 10 dan ISBN 13 seperti ISBN 13 menggunakan nombor 3 digit awalan pratakrif "978" yang dipanggil sebagai EAN yang menjadikannya pengecam produk universal dan kumpulan juga berbeza untuk kedua-duanya. ISBN 10 tidak digunakan lagi namun ISO telah menyediakan cara untuk menukar ISBN 10 kepada ISBN 13 dengan penukar mudah yang tersedia di tapak web mereka.
