Sel ialah unit struktur dan fungsi kehidupan. Sel terbahagi kepada tiga bahagian utama yang dipanggil membran sel, nukleus, dan sitoplasma. Fungsi membran sel adalah untuk mengekalkan tindak balas kimia sel bersama-sama. Cecair selular, di mana proses kimia hidup/sel berlaku ialah Sitoplasma. Pada asasnya, sel terdiri daripada dua jenis - sel Eukariotik dan Prokariotik. Kedua-dua jenis sel berbeza berdasarkan Mitokondria dan Plastid.
Mitokondria vs Plastid
Perbezaan antara Mitokondria dan plastid ialah Mitokondria terdapat dalam sel Eukariotik, manakala Plastid hanya terdapat dalam sel Prokariotik atau tumbuhan. Mitokondria mempunyai saiz yang lebih kecil berbanding Plastid.
Mitokondria juga dikenali secara meluas sebagai pusat kuasa sel, kerana ia menghasilkan tenaga sel iaitu, ATP (adenosine triphosphate). Mitokondria terdapat di kawasan sitoplasma sel dan terikat membran. Mitokondria dikatakan berasal daripada sel Prokariotik tetapi ia hanya terdapat dalam sel Eukariotik.
Manakala plastid ialah organel sel yang terikat membran dan terdapat secara amnya dalam tumbuhan, kulat, alga, dsb. Plastid ialah pengilangan serta unit penyimpanan sel tumbuhan yang menghasilkan makanan mereka sendiri dengan bantuan cahaya matahari. iaitu Autotrofik. Plastid juga terdiri daripada pelbagai pigmen atau warna tumbuhan.
Jadual Perbandingan Antara Mitokondria dan Plastid
| Parameter Perbandingan | Mitokondria | Plastid |
| Kejadian | Ia ditemui dalam sel eukariotik sahaja. | Ia terdapat dalam sel prokariotik dan tumbuhan. |
| Fungsi | Fungsi asasnya ialah respirasi selular dalam tumbuhan. | Fungsi asasnya adalah untuk fotosintesis dalam organel sel utama atau dalam tumbuhan |
| Saiz | Ia bersaiz kecil | Saiznya lebih besar berbanding mitokondria. |
| Produk | Hasilnya ialah tenaga dalam bentuk ATP. | Hasilnya ialah glukosa dalam bentuk kanji. |
| Kehadiran pigmen | Ia tidak mempunyai kehadiran pigmen. | Ia mempunyai pelbagai jenis pelbagai pigmen hadir. |
Apakah Mitokondria?
Carl Benda mencipta istilah 'Mitokondria' pada tahun 1898. Mitokondria ialah organel sel yang terikat membran berganda. Ia ditemui di kawasan sitoplasma sel Eukariotik. Ia adalah pusat penjanaan tenaga dan mengasimilasikan nutrien dan membebaskan tenaga kimia dalam sel dalam bentuk ATP (Adenosine Triphosphate). Mitokondria juga mengawal pertumbuhan dan kematian sel, ia juga menunjukkan sel dan menjana haba. Mitokondria memainkan peranan penting dalam respirasi selular.
Proses di mana ATP dicipta dalam badan dipanggil penapaian anaerobik, pengecualian adalah penapaian anaerobik tidak berlaku dalam mitokondria sel. Keperluan asas mitokondria untuk menghasilkan ATP ialah glukosa dan oksigen. Tenaga yang dihasilkan melalui mitokondria adalah lebih daripada tenaga yang dihasilkan oleh penapaian anaerobik. Dalam haiwan, mitokondria berbentuk bujur atau bulat. Mitokondria mempunyai membran berganda dan terdiri daripada protein dan dwilapisan fosfolipid.
Mitokondria mempunyai Lima bahagian yang berbeza: Membran luar, membran dalam, ruang membran dalam, krista, Matriks. Membran Luar memastikan organel sel dalam tetap ketat/utuh di tempatnya. Membran Dalaman mempunyai enzim penting yang memangkinkan proses pengeluaran ATP. Ruang Membran Dalaman ialah ruang antara membran dalam dan membran luar mitokondria. Cristae ialah membran dalam mitokondria mempunyai banyak lipatan; lipatan itu dikenali sebagai Cristae.
Matriks ialah ruang selain daripada krista dalam membran dalam dikenali sebagai Matriks. Fungsi mitokondria adalah untuk menukar makanan kepada ATP/tenaga dan penyingkiran atau membuang bahan buangan daripada sel mitokondria. Mitokondria dan bakteria mempunyai banyak ciri umum. RBC tidak mempunyai sebarang mitokondria.
Apakah Plastid?
Plastid pertama kali ditemui oleh Ernest Haeckel; definisi asas mereka pertama kali dicadangkan oleh A.F.W Schimper. Plastid ialah pengilangan serta unit penyimpanan sel tumbuhan yang menghasilkan makanan mereka sendiri dengan bantuan cahaya matahari iaitu, bersifat Autotrofik. Plastid mempunyai banyak pigmen yang boleh dilihat pada tumbuhan & alga.
Terdapat sejumlah besar pigmen tetapi pigmen asas plastid ialah Kloroplas, Kromoplast, leukoplas, proplastid. Kloroplas ialah plastid yang mempunyai klorofil iaitu, pigmen hijau, yang membantu dalam proses fotosintesis dipanggil Chloroplast.
Kromoplas mempunyai lebih banyak pigmen berwarna selain daripada pigmen hijau. Rhodoplasts atau phycoerythrin ialah pigmen merah. Phaeoplas atau karotenoid dan Xanthoplasts atau xanthophyll ialah pigmen kuning. Leucoplasts ialah plastid tidak berwarna yang terdapat dalam parenkim sel tumbuhan atau daun. Ia boleh diubah menjadi plastid berpigmen atau berwarna apabila terdedah kepada cahaya matahari. Proplastid tidak mempunyai warna dan tidak matang.
Sel meristematik yang mempunyai struktur vesikular kecil dikenali sebagai Proplastid. Kloroplas diisi dengan cecair yang dikenali sebagai stroma. Dalam stroma, terdapat struktur membran yang sangat teratur dan ia dikenali sebagai grana. Selain grana, cecair stromatik mengandungi sejumlah DNA plastid, RNA, enzim dan ribosom 70-an.
Perbezaan Utama Antara Mitokondria dan Plastid
Kesimpulan
Mitokondria dan Plastid kedua-duanya adalah sebahagian daripada sel. Satu-satunya perbezaan utama ialah Mitokondria tidak terdapat dalam sel prokariotik dan tumbuhan, dan Plastid tidak terdapat dalam sel Eukariotik. Mitokondria adalah salah satu bahagian penting dalam sel eukariotik kerana ia menjana tenaga.
Plastid adalah salah satu bahagian penting sel prokariotik kerana peranan yang dimainkannya dalam memenuhi pigmen kepada tumbuhan atau daun. Oleh itu, kedua-duanya adalah penting dan unik di tempat mereka sendiri dan merupakan komponen penting dalam fungsi sel.
