Konsep berat dan jisim selalunya boleh dikelirukan kerana kebolehtukaran yang jelas dalam bahasa vernakular moden.
Apabila seseorang ditanya berat badan mereka, hampir selalu jawapannya adalah dalam kilogram atau paun, namun, ini secara teknikalnya tidak betul dan merupakan ungkapan jisim mereka, bukan berat.
Dalam istilah saintifik, jisim objek ialah ungkapan jumlah jirim dalam mana-mana objek tertentu, dan berat objek ialah jumlah graviti yang bertindak ke atas jisim tersebut.
Di paras laut di permukaan bumi, berat dan jisim objek adalah sangat serupa, namun, beratnya akan berbeza-beza (0.5-1%) di paras laut berbanding di atas gunung, atau di khatulistiwa berbanding dengan kutub bumi, disebabkan kepada bentuk ovul planet kita.
Kedua-dua istilah ini sememangnya berkait rapat, namun, andaian umum bahawa ia adalah sama adalah tidak betul. Mereka sebenarnya, agak berbeza antara satu sama lain.
Jisim vs Berat
Perbezaan antara Jisim dan Berat ialah Jisim ialah kuantiti Skalar yang ditakrifkan sebagai jumlah jirim yang terdapat dalam badan fizikal. Berat ialah kuantiti Vektor yang ditakrifkan sebagai daya yang dikenakan ke atas jasad fizikal oleh graviti yang mana ia ditarik ke arah pusat Bumi.
Jadual Perbandingan Antara Jisim dan Berat (dalam Bentuk Jadual)
| Parameter Perbandingan | Mass | Berat badan |
|---|---|---|
| Ia adalah ungkapan… | Jumlah jirim dalam objek | Jumlah graviti yang bertindak ke atas jisim |
| Bolehkah ia berbeza-beza? | Tidak, ia sentiasa sama | Ya, ia boleh menjadi sifar |
| Kuantiti skalar atau vektor | skalar. Hanya mempunyai magnitud | vektor. Mempunyai arah dan magnitud |
| Unit ukuran | Gram, kilogram, tan | Newton |
| Formula matematik | Daya / pecutan (M=F/a) | Jisim x graviti (W=mg) |
| Alat ukuran | Baki biasa | Neraca spring/penimbang |
Apa itu Mass?
Jisim objek ialah kuantiti yang tidak berubah dan merupakan ungkapan jumlah jirim yang terdiri daripada objek tertentu. Gunung mempunyai jisim yang lebih besar daripada bola sepak, contohnya.
Memandangkan jisim ialah ungkapan jirim intrinsik atau objek, walaupun anda memindahkan gunung dan bola sepak ke dalam persekitaran graviti sifar, jisim masing-masing akan tetap sama. Ini terpakai kepada proses kimia yang mungkin berlaku di dalam objek juga.
Sejak pertengahan abad kelapan belas, disebabkan oleh karya Antoine Lavoisier, kita telah mengetahui bahawa jumlah jisim mana-mana bahan kimia yang mengalami interaksi di dalam objek akan kekal sama sebelum dan selepas tindak balas berlaku.
Jisim juga boleh digambarkan sebagai rintangan objek terhadap pecutan (juga dikenali sebagai inersia), bermakna semakin besar jisim objek, semakin banyak daya yang diperlukan untuk menggerakkannya.
Cara yang menarik untuk memerhatikan perkara ini ialah dengan menggantung objek dengan berat yang ketara (10-20kg) di atas tanah dari tali sepanjang beberapa meter. Jika anda cuba mengangkatnya terus ke atas anda akan merasakan beratnya, tetapi jika anda menolaknya dari sisi sedikit anda akan merasakan jisim objek itu.
Jisim diukur dalam gram, kilogram dan tan, iaitu cara kita biasa menyatakan berat di permukaan bumi, dan seterusnya menambah kekeliruan antara berat dan jisim.
Apa itu Berat?
Berat menyatakan daya graviti yang bertindak ke atas objek, walau bagaimanapun, walaupun semua objek mempunyai tarikan graviti, satu-satunya yang penting di bumi ialah planet itu sendiri.
Di bumi, semua objek akan ditarik ke arah pusat planet dengan daya sembilan koma lapan meter sesaat, manakala bulan dipengaruhi oleh tarikan graviti bumi serta badan luar angkasa yang lain. Berat objek boleh berbeza sedikit di bumi juga.
Di atas gunung yang tinggi, objek akan mempunyai berat sedikit lebih rendah daripada di paras laut, disebabkan oleh kekuatan tarikan yang sedikit berkurangan dari pusat planet (kira-kira 0.5%).
Disebabkan oleh bentuk ovul bumi, mana-mana objek tertentu juga akan mempunyai berat yang lebih rendah di khatulistiwa berbanding di kutub utara atau selatan juga, atas sebab yang sama.
Ini juga terpakai apabila angkasawan mendarat di bulan. Oleh kerana tarikan graviti bulan adalah kira-kira satu perenam daripada bumi, angkasawan akan mempunyai berat yang jauh lebih rendah daripada di bumi, walaupun jisim mereka kekal sama.
Objek juga boleh mempunyai berat sifar. Dalam keadaan di mana daya graviti adalah sifar, seperti angkasa lepas, di mana objek pada asasnya tidak mempunyai berat. Bertentangan dengan ungkapan biasa, berat dinyatakan dalam newton, yang merupakan unit daya yang diiktiraf secara universal.
Perbezaan Utama Antara Jisim dan Berat
- Jisim objek ialah ungkapan jumlah jirim yang membentuk objek itu, manakala berat mengukur jumlah graviti yang bertindak ke atas jisim tersebut.
- Jisim ialah pembolehubah malar dan tidak akan berubah disebabkan oleh lokasi atau tindak balas kimia, bagaimanapun, berat akan berbeza-beza bergantung pada kekuatan tarikan graviti yang bertindak ke atasnya.
- Jisim ialah kuantiti skalar yang bermaksud ia hanya mengukur magnitud, manakala berat mengukur magnitud dan arah tarikan graviti dan merupakan kuantiti vektor.
- Apabila bercakap secara umum, titik kekeliruan adalah hakikat bahawa gram, kilogram dan tan adalah semua unit jisim. Newton ialah unit ukuran untuk berat.
- Untuk mengukur berat dengan tepat anda memerlukan neraca spring, walau bagaimanapun, penimbang biasa memberikan anggaran yang tepat juga. Untuk mengukur jisim anda memerlukan rasuk tiga kali ganda atau neraca elektronik.
Kesimpulan
Istilah jisim dan berat agak keliru dalam pertuturan sehari-hari kita, kerana kita sering menggunakan unit ukuran untuk jisim apabila bercakap tentang berat objek.
Walaupun kedua-dua istilah itu berkaitan, ia adalah dua konsep yang sangat berbeza, namun, untuk tujuan praktikal untuk orang biasa di bumi ini, perbezaannya tidak begitu jelas.
Titik pembezaan utama ialah jisim tidak berubah, dan merupakan ungkapan jumlah jirim fizikal dalam objek tertentu, manakala berat objek ialah jumlah daya graviti yang bertindak ke atas jisim tersebut.
- https://www.chemicool.com/definition/mass.html
- https://sciencing.com/calculate-weight-object-8172507.html
