Dalam kehidupan hari ini, kita mengaitkan kelajuan dengan kadar sesuatu bergerak. Untuk lebih memahami, 'kelajuan' internet, 'kelajuan' kenderaan dan lain-lain ini adalah pemahaman umum tentang kelajuan dan sering dikelirukan dengan Velocity.
Kedua-dua istilah adalah istilah yang berkaitan dengan fizik. Walau bagaimanapun, apabila kita kembali kepada takrifan konvensional bagi kelajuan dan halaju, kita dapati bahawa kedua-duanya adalah berbeza secara ketara antara satu sama lain.
Kelajuan vs Halaju
Perbezaan antara kelajuan dan halaju ialah kelajuan, dari segi teknikal, merujuk kepada magnitud perubahan kedudukan objek. Dalam kata mudah, ia adalah kadar di mana sesuatu atau seseorang bergerak atau boleh bergerak. Halaju, sebaliknya, merujuk kepada magnitud perubahan kedudukan objek dalam arah tertentu.
Ini bermakna, halaju adalah konsep yang lebih luas yang merangkumi kedua-dua aspek, iaitu magnitud dan arah.
Oleh kerana kelajuan hanya mempertimbangkan magnitud, ia dikatakan sebagai kuantiti skalar, manakala halaju dipanggil kuantiti vektor kerana kemasukan kedua-dua magnitud dan arah.
Jadual Perbandingan Antara Kelajuan dan Halaju (dalam Bentuk Jadual)
| Parameter Perbandingan | Kelajuan | Halaju |
|---|---|---|
| Definisi | Ia merujuk kepada magnitud perubahan kedudukan sesuatu objek. | Ia merujuk kepada magnitud perubahan dalam kedudukan objek, tetapi dalam arah tertentu. |
| kategori | Ia adalah kuantiti skalar kerana ia hanya merangkumi magnitud. | Ia adalah kuantiti vektor kerana ia merangkumi kedua-dua magnitud dan arah. |
| Konsep | Kelajuan adalah konsep yang lebih sempit. | Halaju adalah konsep yang lebih luas. |
| Pengiraan | Kelajuan dikira sebagai perbezaan yang dilalui setiap unit masa. | Halaju dikira sebagai sesaran sesuatu benda per unit masa. Anjakan merujuk kepada jarak yang dilalui dalam arah tertentu. |
| Petunjuk | Ia menunjukkan betapa pantas sesuatu objek bergerak. | Ia menunjukkan betapa pantas sesuatu objek bergerak bersama dengan kedudukannya. |
| Nilai | Kelajuan tidak boleh negatif. | Halaju boleh negatif atau sifar. |
Apakah Kelajuan?
Kelajuan merujuk kepada jarak yang dilalui oleh badan dalam unit masa. Dalam erti kata lain, ia menggambarkan hubungan antara jarak yang dilalui dan masa yang diambil untuk menempuh jarak tersebut. Ia boleh diukur dalam beberapa unit seperti kilometer atau meter berkenaan dengan jarak dan sesaat atau sejam berkenaan dengan masa.
Kelajuan ialah kuantiti skalar kerana ia hanya merangkumi magnitud dan oleh itu ia hanya diwakili dalam istilah berangka. Dan kerana ia adalah kuantiti skalar, kelajuan tidak boleh negatif.
Satuan SI bagi kelajuan ialah meter/saat. Walau bagaimanapun, kita biasanya menggunakan unit kilometer/jam untuk mengira kelajuan jasad.
Subkomponen kelajuan boleh menjadi kelajuan purata. Kelajuan purata pada asasnya ialah jarak yang dilalui oleh badan dibahagikan dengan masa yang diambil untuk menempuh jarak tersebut.
Formula untuk mengira kelajuan ialah jarak yang dilalui dibahagikan dengan masa yang diambil untuk menempuh jarak tersebut. Kelajuan adalah berkadar terus dengan jarak dan berkadar songsang dengan tempoh masa. Dengan kata lain, kelajuan meningkat apabila jarak bertambah dan tempoh masa kekal sama.
Dan jika tempoh masa bertambah manakala jaraknya kekal malar, ini bermakna kelajuan telah jatuh ke bawah.
Apakah Velocity?
Halaju merujuk kepada kadar perubahan kedudukan sesuatu jasad berkenaan dengan magnitud serta arah. Untuk memanjangkan, tidak seperti kelajuan, halaju juga mempertimbangkan arah bersama-sama dengan magnitud. Inilah sebabnya mengapa ia adalah kuantiti vektor.
Unit Asas SI halaju ialah meter/saat. Untuk menjadi vektor, arah juga perlu ditentukan. Sebagai contoh, jika dikatakan '10 m/s', ia akan merujuk kepada kelajuan manakala '10 m/s utara' akan menandakan vektor.
Halaju idealnya mempunyai dua sub-komponen, halaju purata dan hubungan dengan pecutan. Halaju normal juga dipanggil halaju segera untuk membezakannya daripada halaju purata.
Halaju purata, walau bagaimanapun, merujuk kepada halaju malar yang, apabila didapati, akan memberikan anjakan dan tempoh masa yang terhasil yang sama, dalam arah yang sama.
Apabila tiada perubahan dalam magnitud atau arah vektor, ia dipanggil vektor malar. Namun, apabila magnitud atau arah atau kedua-duanya mengalami perubahan, mereka dikatakan sedang mengalami pecutan. Halaju boleh dikira sebagai sesaran dibahagikan dengan tempoh masa.
Anjakan ialah istilah yang merangkumi kedua-dua magnitud dan arah. Oleh itu, halaju adalah berkadar terus dengan anjakan dan berkadar songsang dengan tempoh masa, boleh dikatakan.
Perbezaan Utama Antara Kelajuan dan Halaju
Walaupun kelajuan dan halaju berkait rapat dan agak sinonim, terdapat perbezaan yang jelas di antara mereka.
- Perbezaan yang paling ketara ialah kelajuan adalah hasil daripada jarak dan masa sahaja, yang merangkumi hanya magnitud manakala halaju adalah hasil sesaran dan masa, yang merangkumi kedua-dua magnitud dan arah.
- Disebabkan oleh perbezaan utama ini, satu lagi perbezaan ketara timbul, yang mengatakan bahawa disebabkan oleh kemasukan hanya magnitud dalam kelajuan, ia adalah kuantiti skalar dan kerana halaju termasuk kedua-dua kelajuan dan arah, ia dikatakan sebagai kuantiti vektor.
- Lebih-lebih lagi, atas sebab-sebab ini, kami dengan yakin boleh mengatakan bahawa kelajuan tidak boleh negatif manakala halaju boleh negatif.
- Tambahan pula, perbezaan ini juga menggambarkan bahawa kelajuan hanya menunjukkan kepantasan sesuatu objek. Sebaliknya, halaju menunjukkan kepantasan bersama dengan kedudukan atau arahnya.
- Seperti yang dinyatakan sebelum ini, kelajuan dikira sebagai jarak dibahagikan dengan tempoh masa dan halaju dikira sebagai anjakan dibahagikan dengan tempoh masa. Istilah jarak hanya menunjukkan magnitud manakala anjakan menunjukkan kedua-dua magnitud dan arah.
Kesimpulan
Untuk mengatakan bahawa kelajuan dan halaju adalah dua sisi syiling tidaklah salah. Untuk meringkaskan, kelajuan adalah hasil daripada jarak yang diliputi, iaitu, magnitud dan masa yang diambil untuk menempuh jarak tersebut.
Sebaliknya, halaju adalah hasil daripada anjakan, iaitu gabungan magnitud dan arah serta masa yang diambil untuk anjakan itu berlaku.
Perbezaan yang paling jelas dan paling nyata ialah perbezaan yang dinyatakan sebelum ini yang mengkategorikannya lagi kepada kuantiti skalar dan vektor.
